Επίσκεψη στο Ρωμαϊκό Υδραγωγείο της Νικόπολης

Κατά την διάρκεια της χειμερινής καραντίνας η αδυναμία να ταξιδέψουμε έστω και σε κοντινούς από την Λευκάδα προορισμούς με έκανε να σκέφτομαι πως αν είχαμε την δυνατότητα να βγούμε εκτός νομού έστω και για μια ώρα, θα μπορούσαμε να επισκεφτούμε κάποια πανέμορφη τοποθεσία των γειτονικών νομών, της Αιτωλοακαρνανίας δηλαδή και της Ηπείρου.

Μια ώρα με το αυτοκίνητο, τόσο απέχει το χωριό Άγιος Γεώργιος του Δήμου Ζηρού που βρίσκεται λίγο πιο έξω από την Φιλιππιάδα το οποίο και επισκεφτήκαμε το Σάββατο 29/05/2021.

Η σημασία αυτού του μικρού χωριού είναι τεράστια για τους δήμους της Άρτας, της Πρέβεζας, της Λευκάδας, του Μεγανησίου, της Βόνιτσας (μπορεί να ξεχνάω και κάποιον) και αυτό γιατί από τις πηγές του Αγίου Γεωργίου υδρεύονται όλες οι παραπάνω περιοχές, οι πόλεις και τα χωριά τους.

Η χρήση του καθάριου νερού που αναβλύζει σε τεράστιες ποσότητες από τις πηγές του Αγίου Γεωργίου δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο στις μέρες μας αλλά συνέβαινε και στην αρχαιότητα καθώς από εδώ υδροδοτήθηκε και η ξακουστή πόλη των Ρωμαίων με τους 150.000 κατοίκους, η Νικόπολη!

Η αρχαία Νικόπολη ήταν πόλη της Ηπείρου στη νοτιοδυτική Ήπειρο κοντά στην σημερινή Πρέβεζα. Χτίστηκε κατ’ εντολήν του αυτοκράτορα Αύγουστου Οκταβιανού (ή Οκτάβιου), πρώτου αυτοκράτορα της Ρώμης, για να τιμήσει τους θεούς για τη νίκη που του έδωσαν κατά του Μάρκου Αντωνίου και της Κλεοπάτρας στη μεγάλη Ναυμαχία του Ακτίου, το 31 π.Χ. Μετά την Ναυμαχία του Ακτίου και την αυτοκτονία του Μάρκου Αντωνίου και της ερωμένης του Κλεοπάτρας Ζ’, τελευταίας βασίλισσας των Πτολεμαίων της Αιγύπτου, επήλθε το τέλος της Ελληνιστικής Εποχής και η αρχή της Ρωμαϊκής περιόδου και φυσικά η πλήρης επικράτηση του Αυγούστου Οκταβιανού.

Ο αρχαιολογικός της χώρος αποτελεί σήμερα την μεγαλύτερη σε έκταση αρχαία πόλη της Ελλάδας. Η Αρχαία Νικόπολη βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην ομώνυμη κοινότητα Νικόπολη στο πιο στενό σημείο του ισθμού της χερσονήσου της Πρέβεζας και είναι επισκέψιμη. Η Νικόπολη πληθυσμιακά σύμφωνα με νεότερες μελέτες του Κωνσταντίνου Ζάχου υπολογίζεται να είχε πληθυσμό περί τις 150.000 άτομα, και προήλθε από την βίαιη πληθυσμιακή μετοίκηση άλλων Ηπειρωτικών πόλεων της Θεσπρωτίας, της Πρέβεζας, της Άρτας και της Ακαρνανίας.

Αρχικά η ύδρευση της Νικόπολης πρέπει να γινόταν από τις εκβολές του Λούρου ποταμού (με βαρέλια), από τοπικές μικρές πηγές και φυσικά από πολλά πηγάδια. Ένα τέτοιο πηγάδι φαίνεται σήμερα μπροστά από τα παλαιοχριστιανικά τείχη δίπλα στην επαρχιακή οδό Πρέβεζας – Ιωαννίνων. Όμως οι ανάγκες της νέας πόλης σε νερό ήταν τεράστιες. Έτσι δόθηκε η εντολή από τον Οκταβιανό και σταδιακά κατασκευάσθηκε ένα εντυπωσιακό και κολοσσιαίο έργο, με το οποίο μεταφέρθηκε άφθονο νερό από τις πηγές Β του Λούρου ποταμού που βρίσκονται στο χωριό Άγιος Γεώργιος Πρέβεζας, μέχρι το Νυμφαίον και τις υδατοδεξαμενές του υδραγωγείου (βαγένια) που σώζονται σήμερα στην Νικόπολη.

Το μεγαλειώδες αυτό έργο έχει μήκος 45-50 χλμ. και αποτελείται από εναλλασσόμενα συστήματα εναέριου υδραγωγείου με αψίδες, από σήραγγα στο βουνό, δίπλα στο σύγχρονο φράγμα της ΔΕΗ, και επίγεια συστήματα αυλακοσωλήνων. Κατά τις πλέον αισιόδοξες απόψεις, υπολογίζεται ότι η κατασκευή του Ρωμαϊκού Υδραγωγείου Νικοπόλεως να κράτησε περί τα τριάντα χρόνια και συνεπώς πρέπει να παραδόθηκε σε χρήση την περίοδο που γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός.

Το νερό αφού ακολουθούσε μια διαδρομή σε εναέριους, υπέργειους και υπόγειους σκεπαστούς αυλακοσωλήνες αλλά ακόμα και μέσα από στοές λαξευμένες στους βράχους, έφτανε τελικά στην Νικόπολη στο “Νυμφαίον”. Από το Νυμφαίον το νερό φαίνεται ότι διαμοιράζονταν σε αυλακοσωλήνες εδάφους αλλά και σε εναέριους αυλακοσωλήνες προς το Νότιο και Ανατολικό τμήμα του πολεοδομικού ιστού της Νικόπολης, προς τις Υδατοδεξαμενές της Νικόπολης και προς τις δύο Ρωμαϊκές Θέρμες (Μπεντένια).

Ακριβώς πριν την είσοδο στο χωριό του Αγίου Γεωργίου δεσπόζουν μέχρι και σημέρα οι δυο πεσσοστοιχίες με μήκος 140μ η βόρεια και 120μ η νότια ενώ το ύψος και των δυο φτάνει τα 14 μέτρα. Ως “πεσσοστοιχία” ονομάζεται η συστοιχία από κτιστές κολώνες (πεσσοί) που είναι κατασκευασμένες με πήλινα τούβλα ενώ το εσωτερικό τους έχει γεμιστεί με πέτρες και κονίαμα.

Η θέα της κατασκευής πραγματικά σου κόβει την ανάσα ιδιαίτερα αν σκεφτείς ότι στέκουν εκεί για περισσότερα από 2000 χρόνια! Ακριβώς δίπλα από την πεσσοστοιχία βρίσκεται ο περιφραγμένος αρχαιολογικός χώρος ο οποίος είναι εμφανώς παραμελημένος, αλλά παρόλα αυτά αξίζει να περιηγηθείτε αφού πρώτα ανοίξετε την καγκελόπορτα η οποία δεν είναι κλειδωμένη.

Αφού για αρκετή ώρα επεξεργαστήκαμε και θαυμάσαμε το μεγαλείο της αρχαίας κατασκευής των Ρωμαίων αποφασίσαμε να ανέβουμε στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία το οποίο βρίσκεται στην κορυφή πάνω από το χωριό. Ο χωματόδρομος με λίγο προσοχή είναι βατός με ΙΧ αυτοκίνητο. Δυστυχώς το εκκλησάκι ήταν κλειδωμένο και δεν μπορέσαμε να δούμε το εσωτερικό του, μάθαμε όμως ότι εορτάζει στις 20 Ιουλίου και πλήθος κόσμου ανεβαίνει έως εκεί από την προηγούμενη ημέρα.

Η θέα από το σημείο είναι μαγευτική και επιβεβαιώνει την θεωρία μου ότι η Ήπειρος είναι το ομορφότερο τμήμα της Ελλάδας, αφού εδώ βρίσκεις τα πάντα. Βουνά, ποτάμια, λίμνες, πανέμορφα χωριά και σημαντικές πόλεις, αρχαιολογικούς χώρους, θρησκευτικά μνημεία, δάση, χιόνια, παραλίες κλπ. Στην Ήπειρο βρίσκεις ΤΑ ΠΑΝΤΑ!

Η εξόρμηση μας τελείωσε με μια επίσκεψη στην νεροτριβή του χωριού όπου η διαδικασία πλυσίματος των χαλιών και των ρούχων βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη. Για καλή μας τύχη η ευγενική ιδιοκτήτρια άνοιξε και μας έδειξε και το εσωτερικό του νερόμυλου ο οποίος λειτουργεί με την δύναμη του νερού εδώ και εκατοντάδες χρόνια στο ίδιο ακριβώς σημείο. Αμέσως μετά απολαύσαμε τον καφέ μας ενώ κάτω από το γυάλινο πάτωμα παρακολουθούσαμε το νερό των πηγών να καθαρίζει τα ρούχα.