Η Θεσπρωτία παρόλο που βρίσκεται σχετικά κοντά στο νησί μας, την Λευκάδα, είναι ένα από τα σημεία που σπάνια έχουμε επισκεφτεί στο παρελθόν. Έτσι, την Κυριακή 6 Φεβρουαρίου και με αφορμή το νέο μας όχημα εξορμήσεων, ξεκινήσαμε για μια μονοήμερη εκδρομή με προορισμό το μαρτυρικό χωριό της Σαγιάδας στην Θεσπρωτία.
Το εγκαταλελειμμένο σήμερα χωριό βρίσκεται την πλαγιά του βουνού, πάνω από τον σημερινό παραθαλάσσιο οικισμό της Σαγιάδας, ο οποίος απέχει από την Ηγουμενίτσα είκοσι περίπου χιλιόμετρα και είναι το τελευταίο ελληνικό χωριό στη βορειοδυτική Ήπειρο.
Η ιστορία του παλιού χωριού σύμφωνα με τον Γεώργιο Τσόγκα, συγγραφέα του βιβλίου “Η Σαγιάδα – Η ιστορική της πορεία“, ξεκινάει από πολύ παλιά και το χωριό ήταν ήδη γνωστό κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο, ενώ κατά την μακραίωνη ιστορία του γνώρισε την ευημερία αλλά και τις δύσκολες στιγμές της τουρκοκρατίας.
Η ιστορία της Σαγιάδας διεκόπη οριστικά, βίαια και μαρτυρικά στις 23 Αυγούστου του 1943 όταν απόσπασμα της γερμανικής μεραρχίας «Εντελβάις» με επικεφαλής το λοχαγό Ζήγκφρηντ Ντόντελ, διοικητή του πρώτου τάγματος του 29ου συντάγματος, σε συνεργασία με τους μουσουλμάνους Τσάμηδες, εισέβαλαν στο χωριό και το έκαψαν από άκρη σε άκρη.
Την καταστροφή του χωριού από τους Γερμανούς κατακτητές και τους μουσουλμάνους που μέχρι τότε κατοικούσαν στα γειτονικά με την Σαγιάδα χωριά, ακολούθησαν τα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου και η φυγή των κατοίκων στην Κέρκυρα και σε άλλες περιοχές της Ηπείρου.
Η επιστροφή των κατοίκων από την Κέρκυρα όπου ζούσαν ως πρόσφυγες, έγινε το 1950 όταν το κράτος παραχώρησε τις εκτάσεις στο σημείο που βρίσκεται σήμερα ο οικισμός και οι κάτοικοι έχτισαν τα σπίτια τους.
Ο δρόμος για να φτάσει κανείς μέχρι το παλιό χωριό μέχρι ενός σημείο είναι βατός από συμβατικό αυτοκίνητο, ενώ από εκεί και πέρα είτε θα πρέπει να συνεχίσει κανείς με τα πόδια, είτε θα πρέπει να διαθέτει όχημα κατάλληλο για χωμάτινο ανώμαλο δρόμο.
Φτάνοντας στο χωριό, η όψη του κεντρικού δρόμου με τα κατεστραμμένα διώροφα σπίτια να στέκουν σιωπηλά, σου προκαλεί ανατριχίλα. Θαρρείς πως από κάπου θα πεταχτεί κάποιο παιδάκι να κυνηγάει μια πάνινη μπάλα, ενώ κοιτάζοντας τα μεγάλα παραθύρια, νομίζεις πως μια νοικοκυρά θα βγει να σε χαιρετήσει από εκεί ψηλά.
Ο κισσός ανενόχλητος κοντεύει να καταπιεί και να καλύψει τα πάντα, ενώ η καταστροφή του χωριού συνεχίζεται και σήμερα αφού από αρκετά σπίτια φαινόταν πως πρόσφατα είχαν αποκολληθεί τα “αγκωνάρια” αλλά και οι πελεκητές πέτρες που σχημάτιζαν την καμάρα της κεντρικής εισόδου.
Το μόνο κτίσμα που διαθέτει σήμερα στέγη είναι η εκκλησία, της οποίας όμως το εσωτερικό είναι υπό διάλυση, με τα ξύλινα μέρη (στασίδια, κλπ) να είναι εντελώς σάπια και τις επιτοίχιες αγιογραφίες να κοντεύουν να εξαφανιστούν.
Αφού περιπλανηθήκαμε για αρκετή ώρα ανάμεσα στα ερείπια της Παλιάς Σαγιάδας, κατηφορίσαμε προς τον σημερινό οικισμό με προορισμό την ψαροταβέρνα “Το Σκάλωμα” όπου αποτέλεσε μια εξαιρετική γαστρονομική εμπειρία που μας ξάφνιασε υπέροχα.
Είχαμε αποφασίσει όμως να μην πάρουμε τον δρόμο της επιστροφής αν πρώτα δεν οδηγούσαμε μέχρι την εσχατιά της χώρας μας, στο σημείο δηλαδή που τελειώνει ο δρόμος εντός των συνόρων της Ελλάδας.
Οδηγώντας παράλληλα με τα Ελληνοαλβανικά σύνορα και έχοντας στα αριστερά μας την θάλασσα “σπαρμένη” με εκατοντάδες κλουβιά των ιχθυοκαλλιεργειών και στον ορίζοντα το νησί της Κέρκυρας, κατευθυνθήκαμε προς Βορρά διασχίζοντας την περιοχή με την ονομασία “Λωρίδα Σαγιάδας”, μέχρι που φτάσαμε σε μια μικρή χερσόνησο όπου ο δρόμος έφτασε στο τέλος του.
2 Σχόλια
Πολύ ωραία εξόρμηση. Διαβάζοντας το άρθρο και βλέποντας τις εικόνες είναι σαν να ταξίδεψα κι εγώ μαζί σας.
Το βίντεο στο τέλος, πολύ συγκινητικό!
Και εξαιρετική η επιλογή της μουσικής.
Ευχαριστούμε Γιάννη.
Πάντα όταν επισκεπτόμαστε ένα μέρος, αλλά και όταν ετοιμάζουμε το εκάστοτε άρθρο μας, έχουμε στο μυαλό μας τους φίλους που διαβάζουν τα άρθρα μας και ταξιδεύουν νοερά μαζί μας.